Cây ăn quả có múi là
một trong những nhóm cây ăn quả chủ lực, cho giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên
thời gian gần đây, ngành sản xuất cây ăn quả có múi của nước ta nói chung và
của tỉnh Thanh Hóa nói riêng đang phải đối mặt với nhiều khó khăn như tình hình
sâu bệnh hại phức tạp, giống chất lượng cao chưa nhiều, dinh dưỡng đất bị cạn
kiệt,... Sau đây, xin giới thiệu một số tiến
bộ kỹ thuật trong canh tác cây ăn quả có múi nhằm giúp kéo dài thời gian sử
dụng, đảm bảo chất lượng quả.
Để duy trì và phát triển nền sản xuất cây ăn
quả có múi bền vững, cần nhiều giải pháp. Trong đó việc áp dụng triệt để các
biện pháp kỹ thuật vào sản xuất là một trong những giải pháp được các nhà khoa
học khuyến cáo người trồng cần thực hiện.
1. Kỹ thuật trồng
- Cần cải tạo đất trước khi cây ăn quả có múi
chu kỳ 2 và 3, trồng cây họ đậu như đậu tương, cây lạc... từ 2 đến 3 vụ; trồng
cây cốt khí, cây điền thanh... sau đó cắt, cày lật úp dùng làm nguồn phân hữu
cơ, trồng một chu kỳ cây keo, kết hợp bón vôi bột nhằm cải tạo đất trước khi
trồng cây ăn quả có múi chu kỳ mới.
- Kỹ thuật trồng nổi
cây ăn quả có múi để tạo điều kiện cho bộ rễ tơ phát triển ngay trên tầng đất
canh tác (bộ rễ tơ phát triển ngay trên bề mặt 20 - 30 cm của tầng đất canh
tác).
- Áp dụng chặt đứt rễ
cọc của cây ăn quả có múi trong thời kỳ kiến thiết cơ bản (cây 2 - 3 năm tuổi),
không cho rễ cọc phát triển quá sâu dễ gặp mạch nước ngầm làm thối rễ cọc.
- Cắt tỉa tạo tán theo
dạng hình chữ Y (làm cho cây ăn quả có múi thông thoáng, chiều cao tán để dưới
3 đến 3,5 m; áp dụng biện pháp vít cành đối với những cây ăn quả có múi trẻ
tuổi (2 - 5 tuổi), cắt hạ tán với những vườn cây ăn quả có múi già cỗi (cây
trên 10 năm tuổi).
2. Làm cỏ, bón phân
- Không sử dụng thuốc trừ cỏ trong vườn cây ăn
quả có múi, chỉ làm sạch cỏ gốc thường xuyên, khống chế cỏ dại trong vườn cây
ăn quả có múi bằng biện pháp cắt cỏ hoặc trồng cây lạc dại, dùng màng phủ nylon
chuyên dụng để hạn chế cỏ dại.
- Đất trồng cây ăn quả
có múi phải được cải tạo thường xuyên, hàng năm bón bổ sung hàm lượng phân hữu
cơ vi sinh, vôi bột, lân để cải tạo đất (pH > 5,5) và bộ rễ cây ăn quả có
múi.
Ví dụ: Đối với cây ăn
quả có múi 5 đến 10 năm tuổi; Cuốc theo hình tán cây bón phân chuồng hoai mục
(50 - 70 kg), lân bột (2 - 3 kg), vôi bột (1 - 1,5 kg), NPK tổng hợp bón lót (1
- 2 kg), phân hữu cơ vi sinh (2 - 3 kg); Trộn đều với đất và lấp lại, hạn chế
tưới trong mùa đông.
- Bón lót bổ sung phân
bón tổng hợp NPK sau khi thu hoạch quả và phân bón tổng hợp NPK bón thúc trong
giai đoạn ra hoa, đậu quả và giai đoạn quả lớn... (chú ý sử dụng phân bón tổng
hợp NPK ở các thời kỳ sau thu hoạch, ra hoa, đậu quả, quả lớn, quả chín sinh
lý...).
- Thường xuyên bón bổ
sung phân hữu cơ và phân hữu cơ vinh sinh; (Hiện nay một số nhà vườn đã chuyển
đổi sử dụng phân hữu cơ và phân hữu cơ vi sinh lên đến 70% so với lượng phân
bón hằng năm cho cây ăn quả có múi). Việc sử dụng phân hữu cơ giúp cải thiện và
ổn định kết cấu của đất, làm cho đất tơi xốp, thoáng khí; Cung cấp nguồn dinh
dưỡng tổng hợp cho đất, làm dinh dưỡng trở thành dạng dễ hấp thu, tăng cường
giữ phân cho đất; Tăng cường hoạt động của vi sinh vật trong đất, tăng cường
“sức khỏe” của đất. Đất sẽ gần như trở thành “đất chết” nếu hệ vi sinh vật đất
không hoạt động được.
Đất trồng cây ăn quả
có múi phải được cải tạo thường xuyên
3.
Tưới nước và tiêu nước
Ứng dụng công nghệ
tưới tiết kiệm để quản lý độ ẩm; Điều độ nước trong vườn cây ăn quả có múi cần
hợp lý, nhất là vào thời kỳ ra hoa đậu quả cần phải giữ đủ ẩm khi vườn khô và
thoát nước kịp thời khi trong vườn đọng nước (chú ý tưới nước trong thời kỳ phân
hóa mầm hoa, ra hoa và đậu quả non...; tiêu thoát nước trong giai đoạn mùa
mưa).
4.
Phòng trừ sâu bệnh
-Phòng trừ sâu bênh hại và phun phân bón lá
cho cây ăn quả có múi ở từng thời kỳ, chỉ sử dụng thuốc bảo vệ thực vật khi đối
tượng sâu bệnh hại xuất hiện và đến ngưỡng cần phải phòng trừ (chú trọng đến
các thời kỳ: sau thu hoạch, ra hoa, đậu quả, quả lớn...). Việc phòng trừ sâu
bệnh hại trên cây ăn quả có múi phải kịp thời, đúng đối tượng và đúng thời
điểm.
- Tăng cường áp dụng biện pháp sinh học trong
phòng chống sâu bệnh hại cây ăn quả có múi.
- Hỗ trợ nông dân trồng cây ăn quả có múi áp
dụng các quy trình kỹ thuật xây dựng vườn cây ăn quả có múi năng suất, chất
lượng (ICM): từ trồng mới, bón phân, chăm sóc, tưới nước, thu hoạch, bảo quản,
đóng gói sản phẩm,...
5.
Một số biện pháp hỗ trợ cho cây ăn quả có múi ra hoa đậu quả tốt
-
Trồng xen, cắt trẻ hóa cây ăn quả có múi già cỗi và ghép cải tạo một số giống
cây ăn quả có múi khác dòng. Ví dụ như vườn bưởi Diễn thì cần ghép thêm bưởi
Diễn trái chum, bưởi đỏ Tân Lạc (Hòa Bình), bưởi Da Xanh (Tiền Giang), bưởi
đường Cát Quế (Hà Nội), bưởi Hoàng (Hưng Yên)... trong vườn để làm tăng khả
năng thụ phấn chéo, bổ sung phấn trong giai đoạn cây bưởi Diễn ra hoa đậu quả.-
Chặn, đào cắt đứt bớt rễ; vít cành, khoanh thiến thân, cành; tạo khô hạn và
ngừng bón phân giai đoạn tháng 10 - 12 (âm lịch) trên các vườn cây ăn quả có
múi khỏe.
-
Vào những ngày có mưa axit, mưa phùn kéo dài có thể dùng máy phun thuốc phun
nước lã lên cây ăn quả có múi, rung chùm hoa để hạn chế nấm phấn trắng gây hại
trên cánh hoa, làm giảm hàm lượng axit đọng lại trên hoa, quả non. Sau đó phun
thuốc BVTV và phân bón lá.
-
Sử dụng một số chất điều hòa sinh trưởng, phun hoặc tưới cho cây vào thời kỳ
trước hoặc sau khi nở hoa, đậu quả.
+
Trước lúc ra hoa 15 - 20 ngày phun phân bón lá Growth 15WP + Flower 94 hoặc
phân bón lá cao cấp Feed-DT02 kích bông (theo khuyến cáo của nhà sản xuất).
+
Chuẩn bị ra hoa phun phân bón lá Flower 95 (15g/8 lít) + Bo-Lak, Canbo-Lak hoặc
Phân bón lá cao cấp Feed-DT02 kích bông (theo khuyến cáo của nhà sản xuất)...
+
Khi hoa nở rộ 50 - 70% phun phân bón lá cao cấp Breed-DT02 đậu trái; Phân bón
lá cao cấp Breed-DT02 siêu Bo chống rụng trái cam quýt.
+
Sau khi tắt hoa phun: Phun phân bón lá cao cấp Breed-DT02 trái lớn, phân bón lá
Trimix-DT siêu lớn trái, đẹp trái (theo khuyến cáo của nhà sản xuất)...
Phòng thông tin KH&CN